Grensstad

Breda een grensstad reeds ten tijde van de Lage Landen 500 jaar geleden. De grens tussen het oude hertogdom Brabant en het graafschap Holland liep iets ten noorden van Breda. In ’s Gravenmoer staat naast de beek De Donge een markering van deze historische grens. Dit is het gebied waar zandgronden overgaan in kleigrond (0 NAP). In de 14e eeuw een schimmige, drassige streek waar de Hollander Willem van Duvenvoorde neerstreek. Hij groeide uit tot regionale grootgrondbezitter wiens vermogen door vererving zou gaan dienen als machtsbasis voor de Bredase Polanens en later de Bredase Nassaus.

Diplomatie

Willem van Oranje in diplomatieke kringen. Niet bij landsheer Karel V in Brussel maar op een congres van PvdA Gewest Brabant in Podium Bloos in Breda. Deze politici hadden de heer van Breda verzocht om de vergaderdag op een originele manier af te sluiten. En zo geschiedde. Wil jij het minicollege ‘Breda Stad des Vaderlands’ van 30 minuten ook boeken voor een evenementje? Info: www.staddesvaderlands.nl/minicollege

Breda in Tilburg

Breda in Tilburg. In de Tilburgse wijk Hasselt is een straat vernoemd naar Graaf Engelbert, de eerste heer van Breda uit het geslacht Nassau en opdrachtgever voor de bouw van de Grote Kerk in Breda. In de directe omgeving van deze Graaf Engelbertstraat liggen verder het Nassauplein, Nassaustraat, Dillenburglaan, Graaf Walramstraat en de Graaf Ottostraat. De laatste twee waren broers en beiden graaf van Nassau. In de 13e eeuw verdeelden deze broers hun vaderlijk erfdeel waardoor twee linies van het geslacht Nassau ontstonden. In de Ottonische linie, ook wel Dillenburgse linie genoemd, werd in de 14e eeuw onze Engelbert geboren. Breda dankt Tilburg voor haar eerbetoon aan de stad des vaderlands.

Turen en wachten

Uitzicht op Breda zoals een Spaanse soldaat dat in 1625 tijdens de Nederlandse Opstand gehad moet hebben gedurende het Beleg van Breda. Locatie: Salesdreef aan de rand van de Lage Vucht polder vlakbij de Spinolaschans. In de verte onder het pijltje zie je (heel klein) de toren van de Grote Kerk. Tien maanden lagen de Spanjaarden te wachten op de overgave van Breda dat door hen geheel omsingeld was door middel van een linie met een lengte van 27 kilometer bemand door 25 duizend soldaten. Breda is uiteindelijk gecapituleerd en ingenomen door señor Spinola. Gelukkig hebben we de foto’s nog: het beroemde schilderij De Overgave van Breda geschilderd door Velázquez.

Turf

Breda werd in 1590 tijdens de Tachtigjarige Oorlog door de Nederlanders terugveroverd op de Spanjaarden middels de beroemde list met het turfschip (paard van Troje). Turfschepen waren een bekend verschijnsel in West-Brabant. Sinds de dertiende eeuw werd turf gewonnen in de driehoek Antwerpen, Geertruidenberg en Willemstad. Bij het turfsteken werd geteld door vier turven naast elkaar te plaatsen en de vijfde erbovenop. Wanneer de turf door een turfschip naar een afzetmarkt was gebracht (zoals Breda of Bergen op Zoom) werd deze gelost en gemeten: geturfd.

Vrijgevochten

Bredase vrijheidsstrijder. Willem van Nassau (1533-1584), die we tegenwoordig onze vader des vaderlands noemen, had zijn rijkdom, macht en prinsentitel geërfd van vijf generaties in Breda residerende voorouders. Deze Bredase Nassaus hadden zich op het slagveld en in het landsbestuur altijd zeer loyale dienaren getoond van de landsheer van de Lage Landen en zich daardoor kunnen opwerken tot de allerhoogste adellijke posities. Willem kwam dus in een gespreid bedje terecht. Na twintig jaar heer van Breda te zijn geweest brak Willem met de lange traditie van trouw van het huis Nassau-Breda aan de landsheer. Willem kon zich niet langer verenigen met het tirannieke bewind van de toenmalige vorst die de belangen van het volk verwaarloosde. Een vrijheidsstrijd brak uit in de vorm van een door Willem geleide volksopstand die tachtig jaar duurde. De voor Nederlanders kenmerkende drang naar vrijheid hebben we eraan overgehouden. Het begon in Breda.

In de hoofdrol

In de Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd (Tachtigjarige Oorlog) speelden zes mannen een militaire hoofdrol. Aan de zijde van de officiële regering van de Lage Landen waren dat de Spanjaarden Alva, Farnese en Spinola. Tegenover zich troffen zij drie rebellenleiders voortkomend uit het huis Nassau-Breda: Willem, Maurits en Frederik-Hendrik van Oranje-Nassau. Om en om kregen deze zes leiders het initiatief in handen. De heren van Breda trokken uiteindelijk aan het langste eind.

Familiedag

Ter lering en vermaak! Lee had voor de jaarlijkse familiedag het minicollege Breda Stad des Vaderlands geboekt dat hij eerder dit jaar had gezien tijdens de Cultuurnacht. Vanwege de dreigende regen was de hele familie knus bij elkaar gekropen in het comfortabele tuinhuis en spitste jong en oud aandachtig de oren. Het werd een boeiend en gezellig half uur. Uit naam van Oranje: bedankt voor de gastvrijheid!