Het Begin

Nieuwe heersers in Brabant. In het jaar 1404 verschijnen twee belangrijke dynastieën op het Brabantse toneel: de Bourgondiërs en de Nassaus. In Brussel wordt de Fransman Anton van Bourgondië, tweede zoon van Filips de Stoute, aangesteld als ruwaard waarna hij Brabant gaat besturen namens de hoogbejaarde hertogin. In dat zelfde jaar wordt de Duitse graaf Engelbert van Nassau ingehuldigd als nieuwe heerser over de stad en het land van Breda. Direct vanaf dat moment zal de nieuwe Bredase tak van het huis Nassau de Bourgondiërs actief gaan steunen bij het uitbreiden van hun heerschappij over de Lage Landen en in hun kielzog een steeds hoger aanzien verwerven. In 1477 eindigt de Bourgondische heerschappij over de Nederlanden maar Nassau blijft haar status verder vergroten als steunpilaar van de nieuwe Duitse Habsburgse heerschappij over de Nederlanden. Nassau zal ook die heerschappij overleven. Ditmaal door in 1568 in opstand te komen tegen het Habsburgse bewind en een hoofdrol te vervullen in de derde opeenvolgende belangrijke fase in de vaderlandse geschiedenis: de Tachtigjarige Oorlog die zou eindigen in 1648 met de afsplitsing van de vrijstaat Nederland. Het begon 250 jaar daarvóór. In 1404. In Brabant. In Breda. Bourgondisch Breda!

Stand-up History

Breda is de belangrijkste stad van Nederland! Daar was de hele familie van Martijn het over eens na het horen van de stand-up history voordracht ‘Breda Stad des Vaderlands’. Een boeiend, luchtig en interactief verhaal onder het genot van een drankje. Dit keer in de mooie Nassau salon van Hotel Nassau Breda. En na afloop een wandeling door de stad om een aantal locaties uit het leven van Bredaas beroemdste inwoner aller tijden, Willem van Oranje-Nassau, met eigen ogen te bekijken. Wil jij de stand-up history voordracht van 45 minuten ook boeken voor je familiefeestje, personeelsuitje of evenementje? Ook mogelijk op je eigen locatie. Voor meer info zie: www.staddesvaderlands.nl

Stadsmuur

Breda werd ommuurd tussen 1330 en 1400 door Jan van Polanen, heer van Breda. De muur had drie toegangspoorten tot de stad: de Tolbrugpoort (Haagdijk), de Ginnekenpoort (Ginnekenstraat) en de Gasthuispoort (Boschstraat). Probeer je de oude stadsmuur eens voor te stellen bijvoorbeeld als je op de gerenoveerde Tolbrug straat en naar links kijkt richting Haven en naar rechts richting de recent opgeleverde Nieuwe Mark. Je keek hier vroeger tegen een lange muur aan met enkele torens.

Citadel

Antwerpen in Breda. Naast de protestantse kerk in stadsdeel Ginneken in Breda staat een monument ter nagedachtenis aan gevallen soldaten tijdens de Belgische Revolutie in 1830. Die revolutie leidde tot de afscheiding van de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en tot de onafhankelijkheid van België. Het vijfhoekige monument verwijst naar de citadel van Antwerpen die tijdens de Belgische opstand werd verdedigd door generaal Chassé die later commandant van de vesting Breda werd. De Antwerpse citadel was in de zestiende eeuw in de eerste jaren van de Tachtigjarige Oorlog gebouwd in opdracht van de Spaanse generaal Hertog van Alva (Duc d’Alva). Vanuit de citadel kon Alva de opstandige stad Antwerpen bedwingen. Na het vertrek van Alva uit de Nederlanden werd de Bredase edelman Willem van Oranje-Nassau de bewoner van de Antwerpse citadel. In dat bouwwerk werd in 1582 de eerste moordaanslag op Willem gepleegd die hij overleefde. De vijfhoekige citadel in Antwerpen was gelegen op de locatie van het tegenwoordige Museum voor de Schone Kunsten in de wijk Het Zuid. In die wijk verwijst een straatnaam nog steeds naar Willem: Zwijgerstraat. Van de citadel zijn in Antwerpen geen sporen meer te vinden. Maar in Breda op het monument is de citadel als symbool te zien!

Hier is het!

Delft de kogelgaten, Breda het Blokhuis. Het best bewaarde publieke geheim van Nederland: het Blokhuis in Breda. Dit bouwwerk, onderdeel van het kasteel van Breda en goed zichtbaar vanaf het Kasteelplein, was de privé-woning van Willem van Oranje-Nassau. In dit huis woonde Willem met zijn vrouw en kinderen tot het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog in 1567. We hebben bewijs: een gravure naar een schilderij van Van de Venne waarop Willem is afgebeeld zittend in het Blokhuis met zichtbaar op de achtergrond zijn officiële residentie het kasteel van Breda. In dit Blokhuis is vaderlandse geschiedenis geschreven: hier nam Willem het besluit om in opstand te komen tegen inperking van gewetensvrijheid door de koning van de Spanje die heerste over de Lage Landen. In dit Blokhuis liggen de wortels van de onafhankelijke vrijstaat Nederland. Dus Nederlanders, haast je naar het Kasteelplein in Breda en ga dat Blokhuis bekijken!

Kruisland

De derde en laatste post over sporen van de Bredase Nassaus in West-Brabant. In 1487 werd op bevel van Engelbert II van Nassau, derde generatie heer van Breda uit het huis Nassau, de polder Kruisland drooggelegd welke was gelegen tussen Roosendaal en Steenbergen. De nederzetting die in de polder ontstond stond aanvankelijk bekend als Engelsdorp of Engelsberg (naar de stichter, Engelbert) maar vrij snel nam het de naam van de polder over: Kruisland. Vandaag de dag heeft Kruisland ongeveer 2.500 inwoners. Groet aan de Kruislanders vanuit Breda, de thuisstad en machtsbasis van hun voormalige heer Engelbert!

Reinierpolder

Meer sporen van de Bredase Nassaus in Steenbergen in West-Brabant. Hendrik van Nassau liet (zoals in de vorige post vermeld) omstreeks 1530 voorbereidingen treffen voor inpoldering van een gebied dat zijn naam zou krijgen: de Graaf Hendrik polder. Maar het was zijn zoon René van Nassau onder wiens toezicht de inpoldering daadwerkelijk tot stand kwam. Blijkbaar wilde de gemeente Steenbergen in de 20e eeuw alsnog een eerbetoon brengen aan stichter René want een nieuw bedrijventerrein werd naar hem vernoemd: Reinierpolder. Blijkbaar is het ‘vruchtbare’ bodem want momenteel is de tweede uitbreiding van het terrein in voorbereiding (Reinierpolder III). Bredase groet aan Steenbergen!

Land van Breda

Het Land van Breda was de machtsbasis van de eerste Nederlandse Nassaus. Dit was een uitgestrekt grondbezit dat een groot gedeelte van het huidige West-Brabant omvatte. Het Land van Breda was eerst door de familie Polanen gekocht van de hertog van Brabant en vervolgens in 1403 door een huwelijksverbintenis in handen gekomen van de Duitse familie Nassau die vanaf dat moment ging resideren in Breda. Zelfs op 40 kilometer van Breda kom je sporen tegen van de Bredase Nassaus zoals in Steenbergen, ten noorden van Bergen op Zoom. Daar liet Hendrik van Nassau, heer van Breda en vanuit dien hoofde ook van Steenbergen, voorbereidingen treffen voor inpoldering van een stuk land dat sindsdien bekend staat als de Graaf Hendrikpolder.

Bourgondisch Breda

Breda kan met recht de enige echte Bourgondische stad van Nederland genoemd worden. Want thuisbasis van Engelbert II van Nassau (1451-1504) derde generatie uit de Bredase tak van het huis Nassau. Engelbert is de eerste en enige edelman van tegenwoordige Nederlandse bodem die op het hoogste niveau deel heeft uitgemaakt van de heerschappij van de Bourgondische vorsten over de Nederlanden. Engelbert werd op zijn 22e door Bourgondisch landsheer van de Nederlanden Karel de Stoute ingehuldigd als lid van de prestigieuze Bourgondische ridderorde van het ‘gulden vlies’. Engelbert nam in 1477 deel aan de beroemde veldslag van het Bourgondische leger bij Nancy die dodelijk afliep voor Karel de Stoute en die het einde betekende van de Bourgondische heerschappij over de Nederlanden. Engelbert hielp Karels jonge erfdochter Maria van Bourgondië bij het behouden van de eenheid van de Bourgondische Nederlanden door te bemiddelen bij haar huwelijk met Maximiliaan van Habsburg. Toen hun beider zoon en opvolgend landsheer Filips de Schone in 1501 naar Spanje vertrok om zich voor te bereiden op ontvangst van de Spaanse kroon werd Engelbert van Nassau uit Breda voor een periode van twee jaar aangesteld als plaatsvervangend landsheer over de Bourgondische Nederlanden. Niet voor niets werd Engelberts bijnaam ‘De Roemrijke’ en zijn schitterende praalgraf in de Grote Kerk van Breda staat symbool voor zijn schitterende status. Kom net als Engelbert genieten in the and only Bourgondisch Breda!