Reductie

Met de ‘Reductie van Groningen’ wordt bedoeld de capitulatie in 1594 van de stad Groningen voor het leger van prins Maurits van Nassau, zoon van Willem van Oranje, heer van Breda. Groningen had zichzelf altijd beschouwd als onafhankelijk en in de Tachtigjarige Oorlog de kant van koning Filips II van Spanje gekozen. Reductie betekent terugbrengen, dus terugkeer naar het kamp van de Opstand (de Republiek). Bij deze reductie werd de stad Groningen gedwongen samen te werken met de omliggende steden en dorpen, ook wel de Ommelanden genoemd, wat beschouwd kan worden als het ontstaan van de provincie Groningen. In 1994 werd dan ook herdacht dat de provincie 400 jaar bestond.

Belegering

In de Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spaanse overheerser (Tachtigjarige Oorlog) werd ‘belegeren’ dikwijls toegepast als tactiek om een stad te veroveren. Het principe: omsingelen en uithongeren. Alkmaar is 2 maanden belegerd geweest door de Spanjaarden (en toen bevrijd door de opstandelingen: ‘ontzet’). Breda heeft de langstdurende Spaanse belegering van de Tachtigjarige Oorlog ondergaan: 10 maanden (en heeft gecapituleerd toen ontzetting niet mogelijk bleek). Twee steden dus die gewend zijn aan omsingeling door de vijand. Voorspelling NAC – AZ: verdedigend voetbal.

De Koning van Hispanje

‘De koning van Hispanje heb ik altijd geëerd’. Dit is hem dan, Filips II (1537-1598), Koning van Spanje en tevens Heer der Nederlanden. Zijn strenge beleid op het gebied van bestuur, belastingen en geloof leiden ertoe dat de bevolking in de Nederlanden tegen hem in opstand kwam. In deze Nederlandse opstand speelde Willem van Oranje, Prins van Oranje en Heer van Breda, een leidende rol. Hij had de vorst altijd trouw gediend maar kon dit niet langer over zijn hart verkrijgen.

Randstad vs Periferie

De republiek Nederland, de voorloper van ons huidige koninkrijk, is ontstaan uit een volksopstand tegen de Spaanse landsheer (Tachtigjarige Oorlog). De eerste successen aan Nederlandse zijde werden geboekt in Holland, Zeeland en Utrecht. In die gewesten was de strijd hevig maar van korte duur. Terwijl in de republiek in de wording de Gouden Eeuw op gang begon te komen, duurden de gevechten tegen de Spaanse troepen nog tientallen jaren voort in de periferie waaronder in Breda en in Almelo. Op deze manier begon het onderscheid tussen ‘Randstad’ en de rest van Nederland zich af te tekenen. NAC Breda – Heracles Almelo: een duel tussen volhardende strijders buiten de spotlights.

Andreaskruizen

Het Andreaskruis dankt zijn naam aan de apostel Andreas die aan een dergelijk kruis zou zijn gekruisigd. In de Germaanse symboliek stond het Andreaskruis voor een goddelijke kracht. Het teken werd door mensen gebruikt als bescherming tegen onheil. Vandaag de dag zien we de Andreaskruizen terug in gevaarsymbolen voor irriterende stoffen en in diverse verkeersborden zoals in ‘pas op, spoorwegovergang’ en in het matrixbord met een rood kruis boven de autoweg. En op vlaggen en wapens.

Nassausteden

Breda – Willem van Oranje – Vader des Vaderlands. Leeuwarden – Willem Lodewijk van Nassau – Us Heit (Fries voor: Onze Vader). Nadat de achterkleinzoon van Willem van Oranje (Willem III; standbeeld op Kasteelplein te Breda) kinderloos was gestorven, zette de Friese tak der Nassaus het Huis Oranje-Nassau voort. De huidige koning Willem-Alexander is een nazaat uit de Friese tak.

Moedig Breda

“Breda een moedige stad”. In het tafereel afgebeeld op het beroemde schilderij De Overgave van Breda zegt generaal Spinola van het Spaanse leger tegen gouverneur van Breda Justinus van Nassau, nadat Breda zich in 1625 na een beleg van 10 (!) maanden heeft overgegeven aan de Spanjaarden: ‘De moed van de overwonnene maakt de overwinnaar beroemd’.