Op 1e Kerstdag 2017 vertelde ik het verhaal over Breda en Willem van Oranje in de Kerstherberg Breda, een door vrijwilligers georganiseerde inloop voor mensen die met kerstmis een ’thuis’ missen. Ik trof aan een sfeervol zaaltje en een geïnteresseerd publiek, leuk! Complimenten aan de organisatie.
Sint Annabosch
Sint Annabosch is een verkeersknooppunt voor de aansluiting van de snelwegen A58 en A27 ten zuiden van Breda. Het knooppunt grenst aan het Annabos. Dit bos is vernoemd naar Anna van Egmond, de eerste vrouw van Willem van Oranje. Anna heeft van 1551 tot haar overlijden in 1558 samen met Willem gewoond in het Kasteel van Breda.
De baas in Utrecht
Willem van Oranje, heer van Breda, was 20 jaar lang de baas in de provincie Utrecht. Hij vervulde er de functie van stadhouder (plaatsvervanger) voor de regerend vorst der Nederlanden. Deze belangrijke functie bekleedde Willem van Oranje ook in de provincies Holland en Zeeland.
Bourgondisch Breda
Breda is een bourgondische stad. Het woord ‘bourgondisch’ verwijst naar de Franse streek Bourgondië (tegenwoordig: Bourgogne) met hoofdstad Dijon. In de 15e eeuw was de hertog van Bourgondië de baas in Brabant. De Bredase Nassaus waren in dienst van de hertogen van Bourgondië. De levensstijl van de Bourgondische hertogen kenmerkten zich door pracht en praal en veel aandacht voor eten, mode, muziek en kunst. Vandaag de dag is deze bourgondische mentaliteit, waarin genieten van het leven centraal staat, nog steeds merkbaar in Breda.
Kleindochter Heerenveen
Breda is altijd aanwezig in Heerenveen. Albertine Agnes van Oranje-Nassau kocht in 1676 een landgoed in Friesland en noemde het Oranjewoud. Dit is nu een dorp in de gemeente Heerenveen. Zij was een kleindochter van Willem van Oranje, heer van Breda en Vader des Vaderlands. Op 16 december 2017 gingen wij uit Breda een kijkje nemen bij de jongere generatie in Heerenveen en ze een lesje voetbal geven.
Een verstrekkende gebeurtenis
Willem van Oranje werd niet in Breda begraven maar in Delft. Directe oorzaak is de inname van Breda door Spaanse regeringstroepen in 1581, drie jaar voor het overlijden van Oranje. Deze verovering van Breda staat bekend als de Furie van Houtepen, vernoemd naar de aanvoerder van de Spaanse troepen. De weinige bewakers van het Kasteel van Breda stonden niet op te letten en de Spanjaarden sloegen hun slag. Foutje bedankt. En dus zitten wij nu in Breda zonder onze Willem…grrrr.
De Zwijger
Willem II uit Tilburg
‘Tilburg stad van de neergang, Breda van de opkomst’. Koning Willem II liet in de nadagen van zijn carrière in Tilburg een paleis bouwen (tegenwoordig onderdeel van het gemeentehuis) maar hij stierf voordat het gereed was. Acht generaties eerder vestigde de grondlegger van het koningshuis Prins Willem I van Oranje-Nassau zich als jongeman in het Kasteel van Breda en groeide uit tot Vader des Vaderlands.
Baas van Kralingen
‘Breda de baas over Kralingen’. Op 3 december 2017 speelde NAC tegen Excelsior uit de Rotterdamse wijk Kralingen. Kralingen kwam in de 14e eeuw in het bezit van Dirk van Polanen. Hij was de zoon van Jan II van Polanen wiens praalgraf (foto) zich bevindt in de Grote Kerk van Breda. Vader Jan II was heer van Breda geworden door aankoop van de Baronie van Breda. Ook liet hij het Kasteel van Breda bouwen. Een van zijn andere zonen, Jan III van Polanen, had een dochter Johanna wier huwelijk met Engelbrecht I van Nassau leidde tot de komst van het huis Nassau naar de Nederlanden.
Middelpunt van Benelux
‘Breda, middelpunt van de Benelux’. In de 16e eeuw vormden Nederland, België en Luxemburg een bestuurlijke eenheid genaamd ‘de Nederlanden’. Breda was centraal gelegen in de Nederlanden en tevens dichtbij de belangrijkste (handels)stad van die tijd: Antwerpen.