Polanen

Polanen: van Monster naar Breda. Door het huwelijk in 1403 tussen vrouwe van Breda Johanna van Polanen en Engelbrecht van Nassau zette het Duitse geslacht Nassau voor het eerst voet aan de grond in de Lage Landen. Johanna’s overgrootvader, Jan van Polanen, had zich drie generaties eerder gevestigd in Breda en hield de stad in leen van de hertog van Brabant. Polanen is een zijtak van het Hollandse geslacht Van Wassenaar. Het stamslot van Polanen bevond zich in het Zuid Hollandse plaatsje Monster. Een ruïne van het kasteel Polanen kun je vandaag de dag zien liggen in de voortuin van Madeweg 25-A in Monster. Als je in de buurt bent, ga dan een kijkje nemen bij deze voorloper van het Kasteel van Breda!

Prinsen onder elkaar

Bredase prinsen onder elkaar in slijterij Bier Lokaal! Recent kwamen de Oud Prinsen van carnavalsvereniging Giegeldonk uit de Bredase wijk Haagse Beemden op bezoek bij de beroemdste prins uit Breda: Willem van Oranje. Om van hem te vernemen waarom Breda de belangrijkste stad van Nederland is. Dat verhaal ging er goed in, net als de Witte Anker biertjes die door slijter Hans werden geserveerd aan zijn proeftafel. Het was nog ochtend maar de sfeer zat er al prinsheerlijk in, alaaf!

Oosterhoutse Willem

Breda belangrijk dankzij Oosterhout. De Hollander Willem van Duivenvoorde (1290-1353) liet in Oosterhout Kasteel Strijen bouwen, tegenwoordig bekend als de Slotbosse Toren. Hij verwierf Breda, Baarle Alphen, Gilze en Ulvenhout. Willem wist tijdens zijn leven een enorm vermogen op te bouwen, niet alleen door leningen aan koningen, maar ook door een modern centraal beheer over zijn bezittingen. Omdat Willem geen wettige erfgenamen had kwam de erfenis terecht bij zijn neef Jan van Polanen. Diens kleindochter trouwde met Engelbrecht van Nassau. Door dit huwelijk kwamen de Nassaus in het bezit van Breda en werden zij vooraanstaande edelen in de Lage Landen. Met dank aan Willem uit Oosterhout.

Duits

Alle Bredase Nassaus op één na hadden een Germaanse (Duitse) voornaam. Zij waren direct of indirect nog sterk verbonden met hun heimat Nassau-Dillenburg in Duitsland. Vanuit hun nieuwe thuisstad Breda werden zij steeds meer onderdeel van het Bourgondische leven aan het hof van de landsheer van de Lage Landen alwaar Frans de voertaal was. Vierde generatie Bredase Nassau Heinrich (Hendrik III) was inmiddels zo verknocht aan dit leven dat hij zijn zoon een naam van Romaanse (Franse) origine gaf: René. Laatstgenoemde liet zijn Bredase erfenis na aan een Duits familielid met weer een dito naam: Wilhelm. Aan het hof al snel ‘Guillaume’ en voor de Bredanaren ‘onze Willempie’.

Stiefmoeder Den Bosch

Breda is een stiefdochter van de hoofdstad van Noord-Brabant Den Bosch. Wat hen bindt is het oude hertogdom Brabant dat door de Tachtigjarige Oorlog uiteenviel in een Nederlands en Belgisch deel. Maar de echte moeder van Breda is Antwerpen. Stiefmoeder Den Bosch zet zichzelf op de voorgrond en lijkt weinig aandacht te hebben voor haar mooie West-Brabantse stiefdochter. Maar naarmate het Bredase meisje wijzer wordt zouden de rollen zomaar eens kunnen veranderen. Nassaustad Breda is namelijk van oudsher de belangrijkste stad van het huidige Noord-Brabant.

Voorgerecht

Bredaas diner in stijl. Recent besloot Gaby om het verhaal van Breda te serveren als “voorgerecht” van een gezellige avond tafelen met de buren. De sfeer was bourgondisch, precies zoals Willem van Oranje het gevoeld moet hebben in zijn Bredase jaren in de 16e eeuw. Nadat Willem ieders kennis over de hoofdrol van Breda bij het ontstaan van de staat Nederland had opgefrist werden de wijnglazen opnieuw bijgevuld. Bon appetit!

Einde én Begin

Van trouw Breda naar opstandig Breda. De eerste vijf generaties Bredase Nassaus hadden zich altijd loyale steunpilaren getoond van de vorsten van de Lage Landen. Aan die houding kwam een einde met de zesde generatie: Willem van Oranje-Nassau. In 1555 was hij letterlijk nog de steunpilaar van landsheer Karel V tijdens diens aftreden en tevens inhuldiging van zijn opvolger, zoon Filips II. Vier jaar later, in 1559, uitte de nieuwe landsheer openlijk zijn twijfel over de trouw van de heer van Breda. De stroeve relatie van Filips II met de Lage Landen zou leiden tot een volksopstand tegen diens gezag welke werd aangevoerd door onze Willem. Breda ging een nieuwe rol spelen en dat bleef een hoofdrol.